Zzp’ers zijn in principe zelf verantwoordelijk voor hun veiligheid tijdens het werk. Toch gelden wel degelijk arbo-regels voor zelfstandigen: bijvoorbeeld als sprake is van ernstige risico’s zoals valpartijen, verdrinking of gevaarlijke stoffen. Sinds 1 juli 2012 zijn zzp’ers en werknemers die op dezelfde plek werken op dezelfde manier beschermd.
Arboregels voor zelfstandigen
Werkgevers moeten ervoor zorgen dat hun werknemers veilig en gezond kunnen werken. Zelfstandigen zonder personeel (zzp’ers) zijn geen werkgever (of werknemer) en zijn in principe zelf verantwoordelijkheid voor hun veiligheid.
Zzp’ers krijgen te maken met de Arboregelgeving als er sprake is van gevaarlijk werk, waarbij de veiligheid of gezondheid van henzelf of van derden (klanten, voorbijgangers) in het geding is. Zo moeten zzp’ers die op hoogte werken (zoals op daken en steigers) maatregelen nemen om valpartijen te voorkomen (zoals leuningen plaatsen of veiligheidsgordels dragen).
Niet alle zaken die de Arbowet voorschrijft, zijn van toepassing op zzp´ers. Zo hoeven zzp’ers bijvoorbeeld niet verplicht te onderzoeken of hun werk gevaar kan opleveren of schade kan veroorzaken (risico-inventarisatie).
De Inspectie SZW kan optreden tegen zzp’ers die de regels overtreden en sancties (zoals boetes) opleggen.
Dezelfde arboregels voor zzp’er en werknemer
Voor zzp’ers en ‘gewone’ werknemers die op dezelfde plek werken, gelden sinds 1 juli 2012 dezelfde (arbo-)regels voor bijvoorbeeld geluid of fysieke belasting. Tot nu toe golden voor werknemers in loondienst strengere arbo-eisen dan voor zzp’ers binnen hetzelfde bedrijf.
Een wijziging van het Arbeidsomstandighedenbesluit heft dit verschil op. Het kabinet heeft hiertoe besloten in reactie op het advies ‘Zelfstandigen en arbeidsomstandig-heden’ van de SER uit 2011.
Met deze wijziging wordt voorkomen dat zzp’ers en werknemers met elkaar gaan concurreren op arbeidsomstandigheden. Als voor zzp’ers minder arbo-regels gelden, zijn ze namelijk goedkoper. De wijziging maakt ook de handhaving eenvoudiger. Zo hoeft de SZW Inspectie straks bij controles niet eerst vast te stellen of iemand wel of niet een ‘echte’ zzp’er is om te kijken welke regelgeving geldt. De wijziging heeft geen gevolgen voor zzp’ers die alleen werken.
Verschil zzp’er en werknemer voor de Arbowet
Veel zzp’ers worden ook nu al door de Arbowet als werknemer beschouwd (ook al gelden ze voor de Belastingdienst als zelfstandige). Voor deze groep heeft het Arbeids-omstandighedenbesluit van juli 2012 geen gevolgen.
Dit geldt bijvoorbeeld voor veel zzp’ers in de bouw. Een voorbeeld is de zzp’er die als metselaar wordt ingehuurd door een bouwbedrijf om te helpen bij een klus. Als de metselaar vaste werktijden heeft en als een uitvoerder hem instructies geeft, dan gelden voor deze metselaar dezelfde arbo-regels als voor ‘gewone’ werknemers.
